Baktığımızda iki hususun ortak noktası “İnsan savunma mekanizması yapay zekâ ile devre dışı kalacak mı ve biz bu inanç hissini oluşturacak mıyız?
Çok da “Hayır, güvenmem.” diyemiyoruz zira her an kendini geliştiren ve gün geçtikçe hayatımızda daha da var olmaya başlayan bir teknoloji ile karşı karşıyayız. Bakalım okuyunca sizin kanılarınız ne olacak?
Yapay zekâ ile uçan bir uçağa biner misiniz?
Düşünsenize, pilot koltuğunda kimse yok; yalnızca akıllı bir sistem var ve bu sistem uçuşun her anını denetim ediyor. Bu fikir bakınca hem heyecan verici hem de biraz ürkütücü gözüküyor olabilir.
Ancak şunu başta söyleyelim, yapay zekâ dayanaklı uçaklar aslında günümüzde esasen var. Otomatik pilot sistemleri, hava trafiği denetimi, acil durum müdahaleleri üzere alanlarda yapay zekâdan yararlanılıyor.
Boeing ve Airbus üzere büyük uçak üreticileri, yapay zekânın uçakların güvenliğini artırmak ve insan yanılgılarını minimuma indirmek için büyük bir potansiyel taşıdığını savunuyor.
Mesela, yapay zekâ, uçuş sırasında birdenbire oluşabilecek tehlikeli hava şartlarını anında tespit edip gerekli tedbirleri alabilir. İnsan pilotların deneyimi ve refleksleri sınırlıyken, yapay zekâ anında binlerce farklı senaryoyu değerlendirebilir ve en inançlı kararı verebilir.
Burada temel soru şu: Beşerler olarak, bu cins bir inancı yapay zekâya duyabilir miyiz?
Psikolojik olarak, bir insanın verdiği kararlara güvenirken hissettiğimiz rahatlık, bir makinenin kararlarına inanç duymakta sıkıntı olabilir.
Haklı da olabiliriz zira yapay zekâ; duygulara, sezgilere yahut içgüdülere sahip değil. Halbuki beşerler olarak, bu özelliklerimiz bizi inançta hissettirir. Pekala, bu güvensizliği nasıl aşar mıyız?
Güven kazanmanın yolu, vakit içinde muvaffakiyetler ve tecrübelerle inşa edilir. Yapay zekâ takviyeli uçaklar, sayısız başarılı uçuş gerçekleştirdikçe, bu teknolojiye olan inancımız de bizce artacaktır.
Ancak bu sürecin, beşerler ortasında hâlâ bir çekince oluşturması da beklenen. Bilhassa, birinci büyük çaplı bir kaza yahut yanılgı durumunda bu itimat kesin yerle bir olur. Yani bilhassa uçak ve bilinmezlikler olunca yapay zekâya biraz daha vaktimiz var üzere.
Bir başka soru: Yapay zekâ hekimlerine kendinizi teslim eder misiniz?
Sağlık alanında da yapay zekâ süratle yaygınlaşıyor, bunu kabul edelim. Teşhis koyma, tedavi planlama ve hastaların izlenmesi üzere birçok tıbbi süreç artık günümüzde uygulanıyor.
Buna da örnek verelim. Mesela IBM’in Watson isimli yapay zekâ sistemi, kanser tedavisinde kullanılan en son araştırmaları daima olarak inceleyerek tabiplere tedavi tekliflerinde bulunuyor.
Bu alandaki gelişmelerin yararları bakınca çok büyük. Yapay zekâ, hekimlerin üzerindeki iş yükünü azaltabilir, hastalıkların erken teşhis edilmesini sağlayabilir ve şahsileştirilmiş tedavi seçeneklerini sunabilir.
Ancak insanların kendilerini büsbütün bir yapay zekâ doktoruna teslim etme fikrine nasıl yaklaştıkları da değerli bir öteki soru.
Birçok insan için tabiple yüz yüze görüşme, itimat ve empatiyi içeriyor.
Doktora gittiğimizde ne bekliyoruz? Güzelleşmenin yanı sıra duygusal takviye ve anlayış da değil mi?
Yapay zekâ dediğimiz üzere teknik olarak hakikat teşhis ve tedavi tekliflerinde bulunabilir lakin bir insanın empatisini ve duygusal anlayışını nasıl sunacak?
Bu durum da bilhassa kronik hastalıklar yahut ölümcül hastalıklarla uğraş eden hastalar için büyük bir ruhsal boşluk demek.
Bir de şu var: Yapay zekâ sistemlerinin etik kararlar verme yetenekleri sonlu. Örneğin, bir yapay zekâ, hayat kurtarma mümkünlüğü düşük olan bir tedavi önerisi yerine daha standart bir yaklaşımı seçebilir. Bu çeşit durumlar da doğal olarak insanların itimadını sarsabilir.
Özetle, yapay zekâ tabiplerine inanç duymak, daha çok başarı hikayeleri ve beşerler ortasındaki bu cins sistemlerin yararlarına dair farkındalık arttıkça mümkün olacak üzere görünüyor.
Siz neler düşünüyorsunuz? Kendinizi bir yapay zekâ pilotuna yahut hekimine gönül rahatlığıyla bırakır mısınız?
Yapay zekâyla ilgili öbür içeriklerimiz:
