Sosyopatlık, kişilik bozuklukları ortasında yer alan ve bireyin toplumsal normlara, ahlaki bedellere ve öteki insanların haklarına karşı daima bir duyarsızlık göstermesiyle karakterize edilen bir durumdur.
Antisosyal kişilik bozukluğunun bir alt çeşidi olarak bilinen bu bozukluk, çoklukla çocukluk ya da ergenlik periyodunda belirti göstermeye başlar ve kişinin hayatını olumsuz tarafta tesirler. Sosyopatlar çoklukla palavra söyleme, manipülasyon, empati eksikliği ve suistimale yatkınlık üzere davranışlarla tanınırlar.
Sosyopat Nedir? Nasıl Ortaya Çıkar? Belirtileri Nelerdir?
1. Sosyopat Nedir?
Sosyopat, klinik olarak antisosyal kişilik bozukluğu olan bireylere verilen bir isimdir. Bu şahıslar, toplumsal normları ve oburlarının haklarını önemsemeden hareket ederler.
Sosyopatlar, toplumsal kurallara uyma konusunda büyük zorluklar yaşar ve birçok vakit dürtüsel, saldırgan yahut manipülatif davranışlar sergilerler. Ekseriyetle empatiden mahrum olan bu bireyler, diğerlerinin hislerine duyarsızdır ve vicdan azabı hissetmezler.
2. Nasıl Ortaya Çıkar?
Genetik ve çevresel faktörler: Sosyopatlığın genetik yatkınlık, beyin yapısındaki bozukluklar ve çocukluk periyodunda yaşanan travmalar üzere birçok nedeni olabilir.
Beyin yapısı: Araştırmalar, sosyopatların beyinlerinde duygusal yansılar ve empatiyle ilgili bölgelerin farklı çalıştığını göstermektedir. Bu, şahısların diğerlerine karşı empati kuramamasına yol açar.
Çocukluk tecrübeleri: Şiddet, ihmal ya da duygusal istismar üzere travmatik çocukluk tecrübeleri de bu bozukluğun gelişmesine katkı sağlar.
3. Sosyopatın Belirtileri Nelerdir?
Sosyopatları tanımanın muhakkak başlı yolları vardır. İşte dikkat çeken kimi belirtiler:
Empati Eksikliği: Sosyopatlar, oburlarının hislerini manaya ve empati kurma yetisinden mahrumdur. İnsanların acılarına yahut duygusal durumlarına karşı duyarsızdırlar.
Sürekli Palavra Söyleme ve Manipülasyon: Sosyopatlar, palavra söylemeyi ve diğerlerini kendi çıkarları doğrultusunda manipüle etmeyi alışkanlık haline getirirler. Bu davranış, suçluluk yahut pişmanlık hissetmeden gerçekleştirilir.
Vicdan Azabı Yaşamamak: Suçluluk hissetmeden, diğerlerine ziyan verebilecek davranışlarda bulunurlar. İstedikleri sonuçları elde etmek için her türlü yola başvurabilirler.
Dürtüsellik ve Plan Yapmama: Uzun vadeli planlar yapma konusunda başarısızdırlar ve ekseriyetle dürtüsel kararlar alırlar. Risk almayı severler ve bu riskler ekseriyetle diğerlerini olumsuz tesirler.
Saldırganlık ve Şiddet Eğilimi: Sosyopatlar, kolay kolay öfkeye kapılabilir ve fizikî ya da ruhsal şiddet göstermeye eğilimlidir. Bu davranışlar, oburlarının haklarını önemsememekten kaynaklanır.
İlişki Kurmada Zorlanma: Sosyopatlar, derin ve samimi ilgiler kurma konusunda zorluk çekerler. Bağları çoklukla yüzeysel ve manipülatif olur.
Sorumluluk Almama: Sık sık diğerlerini suçlama eğilimindedirler ve kendi davranışlarının sonuçlarını üstlenmezler. Suçlama ve sorumluluk almaktan kaçınırlar.
4. Sosyopatların Davranış Kalıpları:
Karizmatik ve cazip olabilirler: Sosyopatlar, birinci izlenimde karizmatik ve cazibeli görünebilirler. İnsanları etkileyerek onları manipüle etmeye çalışırlar.
Kurallara karşı gelirler: Sosyopatlar ekseriyetle toplumsal kuralları önemsemez ve sıklıkla bu kuralların dışına çıkarlar.
Empati ve vicdan eksikliği: Öteki insanların duygusal durumları ya da ömürlerine karşı derin bir kayıtsızlık gösterirler.
Egoist ve kendine çok güvenen bir yapıya sahiptirler.
5. Sosyopatla Başa Çıkma Yolları:
Sosyopat bir bireyle başa çıkmak epeyce güç olabilir. Bu bireylerle bağlantıda bulunurken hudut koymak, duygusal manipülasyona müsaade vermemek ve profesyonel dayanak almak en hakikat yaklaşım olacaktır.
Sosyopatlarla başa çıkarken dikkat edilmesi gereken birtakım ipuçları şunlardır:
Sınırlar belirleyin: Duygusal manipülasyona açık olmamak ismine kendinize sonlar koymalısınız.
Destek alın: Sosyopat bireylerle başa çıkmak için bir psikolog veya danışmandan destek almak kıymetlidir.