Kamboçya’yı bir tarım ülkesi hâline getirmek için milyonlarca insanı katleden, tarihe “Kızıl Kmerler Katliamı” olarak geçen bu olay, nasıl yaşanmıştı?
1970’lerde birkaç yıllık iktidarı, insanlara yüzlerce yılmış üzere eziyet ve azapla sonuçlandı. Kamboçya tarihinin kanlı lideri Pol Pot, ülkeyi bir tarım ülkesine çevirecekken bölgeyi nasıl kana buladı?
Pol Pot ismiyle bilinen, gerçek ismi Saloth Sâr olan diktatör, varlıklı bir ailede dünyaya gelmişti.
Ailesinin hakkında söylediklerine nazaran çocukken merhametli, niyetli ve inançlı biriydi. Ne var ki 6-7 yaşlarında babasının isteğiyle, daha fazla tecrübe kazanmak için Kamboçya Kralı’nın sarayında çalışan kuzeninin yanına gönderildi ve o ‘ayrıcalıklı’ sınıfa bu biçimde dahil olmuştu.
1935’te Fransızların Katolik okulunda eğitimine başlamıştı. Kamboçya, o periyotlar monarşi ile yönetilirken başta bulunan hükümdarın yalnızca ismi vardı. Asıl gücü elinde tutan kestirim edeceğiniz üzere Fransız sömürgecilerdi.
Pek iç açıcı bir eğitim hayatı sürmeyen Pol Pot, her nasıl olduysa kazandığı radyo televizyon mühendisliği bursu için sömürgecilerin kentine, Paris’e gitti.
Paris’te esen komünizm rüzgârına kendini kaptıran Pol Pot, Karl Marx’tan birkaç şey okumaya çalışsa da bu tumturaklı kelamlara başı basmadığı için Stalin okumaya başlar. İşte ipler de burada kopar, çünkü acımasız bir diktatörün doğuşu da ömür uzunluğu stalinizmi savunacaktı.
Memleketini nasıl daha âlâ hâle getirebileceğini düşünmekten komünist olan Pol Pot, 1963’te bizim de bildiğimiz adıyla Kızıl Kmerler örgütünü kuracaktı.
Kızıl Kmerler, 1975-1979 yılları ortasında Kamboçya’da iktidarı elinde tutan, radikal bir komünist hareketti.
1967’de Pol Pot liderliğinde Kamboçya Komünist Partisi’nin silahlı kanadı olarak kuruldular ve 1975 yılında iktidarı ele geçirerek ülkeyi yönetmeye başladılar. Bu rejim, ülkenin tarihine damgasını vurarak yaklaşık 2 milyon insanın vefatına yol açtı.
Pol Pot ve yandaşları, ülkeyi “sosyalizmin inşası” ismi altında radikal değişikliklere tabi tutarak geniş çaplı bir terör ve baskı periyodu başlattılar. Kentler boşaltıldı, milyonlarca kent sakini zorla kırsal bölgelere yerleştirildi ve bu beşerler zorla pirinç tarlalarında çalıştırıldı.
Eğitimli, entelektüel, dini inançları olan ya da öbür toplumsal sınıflara ilişkin bireylere yönelik sistematik bir soykırım gerçekleştirildi desek yeridir. Okullar kapatıldı, hastaneler yıkıldı ve tüm irtibat araçları tahrip edildi. Kızıl Kmerler’in uygulamaları, yalnızca siyasi muhalifleri değil, tıpkı vakitte sıradan köylüleri de maksat aldı.
Ülke, dış dünyadan izole edildi ve bağlantı büsbütün yasaklandı.
Her türlü ferdi tabir, ticaret ve özel mülkiyet artık yasaktı. Beşerler, ferdî eşyalardan ve ailevi bağlardan yoksun bırakılarak sıkı bir kontrol altına alınmıştı. “Ölüm tarlaları” olarak bilinen kamplarda vefat cezası, azap ve zorla çalıştırma teknikleri uygulanıyordu.
Pol Pot’un iktidara gelmesinin akabinde başkent Phnom Penh ve başka kentlerde yaşayan milyonlarca insan, zorla kırsal bölgelere gönderildi. Kentler büsbütün boşaltıldı ve tüm kent nüfusu, kırsal alanlarda pirinç tarımı yapmaya zorlandı. Kentteki tüm hayat biçimleri, eğitim ve sıhhat hizmetleri yok edildi.
Kamboçya’yı tarım ülkesine çevirme gayesiyle kolektif çiftlikler kuruldu.
Bu çiftlikler, tüm ziraî üretimin tek bir çatı altında toplandığı büyük kolektif işletmelere dönüştürüldü. Ferdi mülkiyet ve özel teşebbüs ise yasaktı. Herkes, bu kolektif çiftliklerde çalışmak zorundaydı.
Üstelik herkes, tarım işinde kullanılmak üzere eğitiliyordu. Zorla olan bu eğitimler, ağır şartlar barındırıyordu. Ziraî üretimi destekleyecek çağdaş bir alet yasaktı, hastane ve birçok kurum kapatıldı. Beşerler, insanlık dışı koşullar altında köle üzere çalıştırılıyordu.
Aile kavramı yok oldu.
Aileler, farklı bölgelere ayrıldı ve ferdi olarak bölgesel tarım işlerinde çalıştırıldı. Aile bağları parçalandı ve bireyler, devletin belirlediği çalışma ve ömür alanlarına zorla yerleştirildi. Çocuklar, ailelerinden ayrılarak, devletin denetimindeki eğitim kamplarında yetiştirildi. Artık hiç kimse birbirini tanımıyor, yalnızca devlet için çalışıyordu.
Üretimi aksattığı düşünülen şahıslara acımasız azap ve idam usulleri uygulanıyordu. Tüm bunlara karşı çıkanlar mı? Sonucu yalnızca ölümdü. Zaten tüm bunlar da büyük bir kıtlık ve ekonomik çöküşle sonuçlanacaktı.
Üretim, merkezi planlama ve teknolojinin yasaklanmasıyla kâfi besin üretilemedi. Kıtlık ve hastalıklar kaçınılmazdı, sonucunda ise milyonlarca insan öldü.
1979’da Vietnam’ın Kamboçya’yı işgal etmesiyle Kızıl Kmerler’in iktidarı sona erdi.
Pol Pot ve Kızıl Kmerler, ülkenin dağlık ve ormanlık bölgelerine çekildiler, beşerler ise komşu ülkelere kaçmakta tahlili buldu. Pol Pot, 1998’de Tayland hududunda sıhhati berbata giderek ömür uzunluğu konut mahpusu yaşadı.
Kızıl Kmerler’in rejimi, diktatörün vefatından sonra da devam etmişti. Üstelik dava ve cezalar bile yeni yeni çözülüyordu. Ülkenin en karanlık devirlerinden birini yaşatan Pol Pot’un tarım toplumuna dönüşüm vizyonu ise ideolojik bir ütopyadan öbür bir şey değildi.
