2023 yılında yayımlanan “Life Events and Personality Change: A Systematic Review and Meta-Analysis” (Yaşam Olayları ve Kişilik Değişimi: Sistematik Bir İnceleme Ve Meta-Analiz) isimli yeni bir araştırma çarpıcı sonuçlar ortaya koydu.
Araştırma, bireylerin hayatları boyunca yaşadığı önemli olaylarının onların kişilikleri üzerinde yarattığı değişimi tespit etmeyi amaçlıyor.
İlk olarak araştırmanın metodolojisine bir göz atalım.
Bir meta-analiz olan bu araştırma, daha evvelce belirlenmiş 44 farklı çalışmanın toplam 121.187 kişilik örneklemi üzerine gerçekleştiriliyor.
Araştırmaya dahil edilen çalışmaların, şahısların hayatlarında yaşadığı olayların kişilik değişimleri üzerindeki etkilerini pahalandıran boylamsal ve nicel araştırmalar olduğu belirtiliyor.
Bu doğrultuda, Beş Büyük Kişilik Özellikleri (Big Five Personality Traits) kapsamında ele alınan duygusal istikrar, dışa dönüklük, açıklık, uyumluluk, sorumluluk, ayrıyeten ömür memnuniyeti ve benlik hürmetini üzere değişkenler araştırma kapsamında inceleniyor.
İncelenen temel hayat olayları ortasında yeni bir bağa başlama, evlilik, çocuk doğumu, ayrılık, boşanma, işten çıkarılma ve emeklilik üzere önemli dönüm noktaları inceleniyor.
Bulguları incelemeye başlayabiliriz. Bireylerin yeni bir alakaya başlamasının hayat memnuniyetleri üzerinde artışa sebep olduğu görülüyor.
Yeni bir münasebete başlandığında şahısların yaşam memnuniyetleri üzerinde küçük lakin manalı bir tesir olduğu görülüyor.
Evliliğin ise, bireylerin açıklıkları bağlamında bir azalmaya sebep olduğu görülüyor.
Başka bir deyişle, bireylerin evlendikten sonra daha az maceracı ve yenilikçi olma eğiliminde oldukları görülüyor.
Çocuk doğumu açısından bakıldığındaysa, çocuk sahibi olan bireylerin dışa dönüklüklerinde düşüş olduğu görülüyor. Yani, yeni ebeveynlerin toplumsal etkileşimlere karşı daha az istekli oldukları gözlemleniyor.
Boşanma sonrasındaysa şahısların sorumluluk duygusunda artış ve ömür memnuniyetlerinde kısa vadeli düşüşler olduğu görülüyor.
Mezun olmanınsa bireylerin duygusal istikrar ve sorumluluk hissinde artışa sebep olduğu görülüyor.
Bireylerin, mezuniyet sonrası yeni sorumluluklar üstlenmeye ve daha planlı bir hayat sürmeye eğilimli olduğu ve yaşam memnuniyetlerinde bir artış olduğu belirtiliyor.
İlk işe başlama açısındansa, bu olgunun bireylerin sorumluluk seviyelerinde duygusal istikrar ve dışa dönüklükte artışa sebep olduğu tespit ediliyor.
İşsiz kalmak ise, şahısların hayat memnuniyetinde, duygusal istikrar ve sorumluluk hislerinde besbelli bir düşüşe sebep oluyor.
Emekliliğinse, kişilik özellikleri üzerinde önemli bir tesiri olmadığı gözlemleniyor.
Özetle, bu bulgular bireylerin hayatlarında yaşadığı kıymetli olaylarının kişilik özellikleri üzerinde üzerinde belirgin değişimlere sebep olabileceğini bilimsel bir temelde kanıtlıyor.
Tabii her bilimsel araştırmada olduğu üzere bu araştırmanın da bazı kısıtları olabileceğini ve kendi örneklemi kapsamında genelleştirmenin daha gerçek olacağını belirterek içeriğimizi noktalayalım.
