Her ne kadar beşerler öncelikli olarak yetenekli oldukları sporları seçmiş olsa da, şayet alan genişletilirse ve hayvanlar da işin içine girerse, büsbütün geride kalacağımız birkaç spor kısmı var.
Olimpiyatlar birinci kurulduğunda, iştirak yalnızca amatörlerle sonluydu. Lakin bu kural yıllar evvel kaldırıldı. Tekrar de bir cins ayrımcılık hala devam ediyor: Yalnızca beşerler yarışabiliyor (binicilik aktiflikleri hariç). Paris Olimpiyat Oyunları sona ermişken, bu büyük spor aktifliğini tüm hayvanlar aleminin iştirakine açmanın tesirlerini düşünmek enteresan bir fikir olabilir.
Tüm cinslerin yer aldığı bir olimpiyata eklenebilecek her türlü sporu düşünebiliriz, lakin pratiklik açısından tartışmayı Paris’te yer alan sporlarla sonlandıracağız. Süratli bir inceleme, genel madalya sıralaması kelam konusu olduğunda insanların korkacak çok az şeyi olduğu sonucuna varıyor.
Sporda insanın üstünlüğü
Çoğu Olimpiyat sporu, insanların el – göz uyumu üzere üstün olduğu marifetler gerektirir. Bir şempanzeye badminton raketi tutmayı öğretmek mümkün olabilir, lakin onlar topa tesirli bir formda vurmakta zorlanır ve muhtemelen kısa müddette sıkılırlar.
Bir gorilin futbol oynaması fikri eğlenceli olsa da, insan olmayan hiçbir tıp, kadro sporları için gereken karmaşık uyumu başaramaz. Bir küme aslan yahut kurt avlanırken işbirliği yapabilir, fakat onları 90 dakika boyunca gol atmaya ikna etmek büsbütün farklı bir husustur.
Sporda kullanılan aletler sadece beşere uygun biçimde belirlenmiştir. Yaz Olimpiyatları özelinde bu durum bilhassa bisiklet, kano ve golf için geçerlidir. Lakin kışın çabucak hemen her şeyi içerir. Şanslıyız ki atıcılık ve okçuluk da insanların çok az rekabetle karşılaştığı sporlardır; silahlarla avladığımız kimi hayvanlar karşılık verebilseydi, olimpiyatları düzenleyenler biz olmayabilirdik.
Genel bir kıymetlendirme yapacak olursak, 329 altın madalyanın 200’den fazlası için insanların endişelenecek bir şeyi yok. Pekala ya geriye kalan madalyalarda durum nasıl?
İnsanların kaybedeceği alanlar
Tüm hayvanların yarıştığı bir yarışta, insanların neredeyse muhakkak galip gelemeyeceği birkaç spor vardır. Bunlar ortasında koşu, yüzme, atlama ve halter üzere sporlar bulunur, lakin bunlar ortasında bile kimi istisnalar kelam konusu.
Koşu
Çocukların bile bildiği üzere çitalar, dünyanın en süratli kara hayvanlarıdır. Bilim bunu doğrulamıştır: Bir çita, 201 metre uzunluğundaki bir parkurda üç deneme boyunca ortalama 29 metre saniye süratle koşmuştur.
Çitalar, uzun uzaklık koşucuları değildir. Avlarını süratlice yakalayamazlarsa vazgeçerler ve diğer bir av ararlar. 100 yahut 200 metre yarışında, çitalar yalnızca kendi tiplerinden korkmak zorunda kalırdı. Başlama işaretini geçmemeleri için tazı yarışlarında kullanılan kapanlara muhtaçlık duyulabilir, fakat gereğince güçlü teşviklerle bu sağlanabilir.
Daha uzun aralıklarda, çitalar bahtını kaybeder. En uzun Olimpiyat koşu müsabakalarında, beşerler nitekim yarışabilir. Kimi antropologlar, tarih öncesi insanların direnç avcıları olduğuna inanır. Başlangıçta avları kadar süratli koşamasak da, yavaş kas liflerimizle onları yıpratarak devam edebildik. Bu teori hala tartışılmakta, fakat kimi deliller bunu desteklemektedir. Şayet doğruysa, beşerler maratonu kazanabilir.
İnsan – at maratonları
Man Versus Horse maratonları her yıl çeşitli yerlerde, bilhassa de Galler’deki Llanwrtyd Wells’de düzenlenmektedir. Yüzlerce insan onlarca atla yarışır. Atlar çoklukla kazanır fakat çoğunlukla mühletler yakındır. 2004’te ve 2023’te bir insan yürüyerek kazandı. Yarış 35 kilometre uzunluğunda ve gerçek bir maratondan daha kısa, bu da insanların tüm Olimpiyat aralığını kazanabileceği fikrini destekliyor. Bununla birlikte, at yarışmacılarının insan binicileri var, bu da onları muhtemelen yavaşlatıyor lakin birebir vakitte bir atın tek başına toplayamayacağı kadar fazla taktiksel düşünme sağlıyor.
Olimpiyat maratonunda öbür rastgele bir çeşidin hem atları hem de insanları yenebileceğine dair net bir ispat yok. Öbür hayvanlar, atların sahip olduğu binlerce yıllık seçici üreme sürecinden geçmediler.
Birçok hayvan, 400 ila 10.000 metre aralıklarda insanları yenebilir, lakin çitalar yalnızca kısa uzaklıklarda rakip olabilir. Parkurda kalmaları sağlanabilirse, en düzgün insan sprinterın 100 metre boyunca başarabileceğinden daha süratli olan 20 kilometre suratını sürdürebilen zebralar üzere hayvanlar güçlü yarışmacılar olacaktır. Tüm uzaklıklar için kapsamlı bir tahlil yoktur, lakin çalışmalara nazaran impalalar orta ara yarışlarında başarılı olabilirler.
Yüzme
Su, insanların doğal ortamı değildir. Bu yüzden burada hiçbir bahtımız yokmuş üzere görünebilir. Fakat havuzda muhtemelen üstünlük sağlarız. Birçok hayvan, kelebek tarzı üzere eşsiz bir tarzı gerçekleştiremez, bu da bu aktiflikleri ve karışık yarışları insanların kazanmasını kolaylaştırır. Kurbağalar kurbağalama tarzında yarışabilirler, lakin 100 metre boyunca onları muhtemelen geçeriz, bilhassa de klor faktörünü göz önünde bulundurursak…
Öte yandan, foklar çoklukla sırtüstü yüzmeye benzeyen bir şey yaparlar ve hareketleri kabul edilirse, bu aktiflikte katiyetle bizi geride bırakırlar.
Serbest tarzda bizi basitçe geride bırakabilecek çok sayıda balık ve deniz memelisi var, fakat çok azı blokların üzerinde başlama işaretini beklerken hayatta kalabilir. Öte yandan, bir gentoo pengueninin bu tıp meseleleri olmayacak ve su altında saatte 35 kilometre sürate ulaşacak, hasebiyle bu müsabakaları muhtemelen kazanacaktır.
Atlama
İnsanlar uzun atlama yahut yüksek atlamada hiç şanslı değil; gerçek rekabet kangurular ve ceylanlar ortasında olurdu. Her ikisi de eğitim almadan 3 metre yüksekliğe ve 10 metre aralığa ulaşabilir. Zorluk, onları yanlışsız istikamette zıplatmak olurdu.
Birçok kişi Avustralya kıtasının şampiyonu olarak en büyük yaşayan cins olan kırmızı kanguruları düşünebilir, lakin keseliler uzmanı Dr. David Taggart’a göre durum bu türlü değil. Taggart’a nazaran, gerçek atlama şampiyonları kaya duvarı kanguruları oluyor. Sarı ayaklı kaya duvarı kangurusunun 10 metre yatay zıpladığını gördüğünü söylüyor. Koşarak zıplama fırsatı olduğunda, büyük kuzenlerinden çok daha önde olurlar.
Tırmanma
İnsanlar ağaçlardan indiklerinde kimi tırmanma becerilerimizden vazgeçtiler, bu nedenle hala ağaçta yaşayan cinslerin tırmanma parkurunun doruğunda bizi kolaylıkla geçebilmesi şaşırtan değil. Kaya tırmanışı müsabakalarında beşerler mutlaka yenilirdi; lakin kazananın bir orangutan mı, bir dağ keçisi mi yoksa sıçrayan kaya valabileri mi olacağı parkurun detaylarına bağlı. Bununla birlikte, kurşun tırmanışı ve süratli tırmanış üzere olimpik sporlar halat kullanımını gerektirir, bu da insanları tekrar podyuma çıkarabilir yahut en azından rekabeti maymun dostlarımızla sonlandırabilir.
Ağırlık kaldırma
İnsanlar aslen pek güçlü değildir, bu da büyük olasılıkla büyük beyinler geliştirmemizin bir nedeni olabilir. Rastgele bir olimpik yük kategorisinde tüm tipler ortasında bir yarışta kazanmamız pek mümkün değil. Açık kategoride, Afrika bozkır fillerinin 9.000 kilogram kaldırabildiği bilinir ve bu, müsabakanın gerektirdiğinden çok daha uzun mühlet yapılabilir. Bu, bir beşere altın madalya kazandıracak tartıları ve hem erkekler hem de bayanlar kategorilerinde podyumdaki tüm madalyacıları bir seferde taşıyabilecekleri manasına gelir. Yalnızca hortumları bile rastgele bir olimpiyat atletinden daha fazla tartı taşıyabilir, bu da meşruiyetle ilgili soruları çözebilir.
Düşük yüklü kategorilere baktığınızda işler daha da zorlaşıyor. Beden yüküne nazaran, böceklerin şampiyon kaldırıcı olduğu düşünülüyor, lakin kaynaklar bok böceklerinin mi yoksa gergedan böceklerinin mi en uygunu olduğu konusunda farklılık gösteriyor. Yeniden de birkaç gram tartıya sahip olanlar için bir Olimpiyat kısmı yok ve kendi yükünüzün 1.000 katını kaldırabilmek bile insan merkezli bir müsabakada madalya kazandırmaz.
Şempanzelerin üstün gücü öyküleri çürütülmüş olsa da, beden yüküne nazaran bizden kıymetli ölçüde daha güçlüdürler ve muhtemelen her cinsiyet için en düşük yük kategorilerini kazanırlar. Erkek orangutanlar, bildirildiğine nazaran 225 kilogram kaldırabilirler, bu da bireyin yük sınıfına bağlı olarak birden fazla orta kategoriyi kazanmalarını sağlayabilir. Bu sav için doğrulanmış bir kaynak bulamadık, lakin kas dağılımlarının gorillerle karşılaştırılması, kollarının beden tartısına nazaran daha güçlü olduğunu göstermektedir, bu da iddiayı makul kılıyor.
Boks
Kangurular, boks hünerleriyle tanınır ve 1980’lerde Avustralya’nın gayri resmi spor sembolü olarak boks eldivenleri giymiş bir kanguru kullanılmıştır. Bu kullanım günümüzde de bazen devam etmektedir. Lakin, kangurular gerçekte ön kollarını pek kullanmazlar; avlarını sabit tutmak için kullanır, akabinde keskin art pençeleriyle avlarını yaralarlar. Bu, Queensbury kurallarına nazaran diskalifiye olmanın süratli bir yoludur.
İnsanlar ve kangurular ortasında sahnelenmiş boks maçları olsa da (bu maçlar insan izleyiciler içindir, kangurular için değil), bunlar gerçek karşılaşmalar değil. Kangurunun tüm uzuvlarını kullanabilmesi gerekiyor. Bu nedenle, kanguruların Olimpiyat kurallarına nazaran müsabakalarına müsaade vermek hem yanlış hem de anlamsız olacaktır.
Belirsiz durumlar
Bu listeyi hazırlarken, kimi sporların sonucunda belirsizlikler olduğunu kabul ediyoruz. Birçok hayvan bizden fizikî olarak çok daha güçlü – yük kaldırma kısmında olduğu üzere – lakin güreş üzere sporlarda nasıl performans gösterirler? Bir insan, hatta bir şampiyon güreşçi, birçok yabanî hayvan karşısında muhtemelen kaybeder.
Ancak, özgür tarz güreş ve bilhassa Greko-Romen güreşi, muhakkak tutuşları ve hareketleri yasaklar. Örneğin, kasları insan kaslarından en az %35 daha güçlü olan bir şempanze, bu tıp tutuşları kullanmadan da kazanabilir. Asıl soru, bir maymunun güçlü bir rakibe karşı yasaklı taktikleri, örneğin ısırma yahut tırmalama, kullanmadan eğitilip eğitilemeyeceğidir.
Bildiğimiz kadarıyla anlaşılır nedenlerden ötürü kimse bu hipotezi test etmedi.
