Akşam yediği yemeği bile unutan beşerler, 15 sene öncesinin sıradan bir pazartesi akşamını yeni yaşamışlar üzere anlatabiliyorlar.
Aslında bu, beynimizin bize küçük bir oyunu…
Beyin fonksiyonları, yaşla birlikte değişiyor.
Yaşlıların yakın geçmişi unutup uzak anıları dün üzere hatırlamalarının ardında pek çok biyolojik ve ruhsal süreç yer alıyor. Beynin bellekle bağlantılı bölgelerinde yaşlanmaya bağlı olarak gerçekleşen değişiklikler, bellek performansını farklı biçimlerde etkiliyor.
Bellek, aslında kısa müddetli ve uzun periyodik bellek olarak iki ana çeşitte çalışıyor. Yaşlandıkça, beyindeki kısa periyodik belleği yöneten bölgeler, bilhassa hipokampus ve prefrontal korteks, vakitle zayıflıyor. Bu, yeni bilgileri öğrenme ve hatırlama yetisini de etkiliyor.
Kısa müddetli bellek prefrontal korteks üzere beynin ön bölgelerinde işleniyor.
Bu bilgiler, kısa müddette unutulurken uzak anılar, çoklukla ömrün daha erken devirlerinde, yani çocukluk ya da gençlik yıllarında oluştuğundan, bu anılar beynin farklı bölgelerinde daha kalıcı olarak depolanıyor. Uzun vadeli bellek bu çeşit eski anıları korumakta çok düzgündür, zira bu anılar birçok defa hatırlanmış ve pekiştirilmiş oluyor.
Ayrıca, duygusal ehemmiyeti yüksek olan anılar daha güçlü bir biçimde kodlanır ve bu da yaşlıların, geçmişteki değerli olayları hatırlamasını kolaylaştırıyor.
Yaşlandıkça hipokampus küçülüyor.
Hipokampus, belleğin uzun vadeli depolanmasında büyük vazife üstlense de vakitle hacmi azalıyor, yeni anıları oluşturmakta zahmet çekiyor.
Prefrontal korteksin de tıpkı halde fonksiyonunda bir azalma görülüyor. Bu bölge, dikkat, planlama ve kısa müddetli bellek üzere fonksiyonlardan sorumlu. Yaşlandıkça anlık bilgileri tutma ve sürece yetimiz zayıflar. Münasebetiyle yaşlanan şahıslar, yaşadıkları bir olayı kısa müddette unutur.
