Tekerlek, insanlığın en değerli buluşlarından biri olarak kabul edilir. Lakin bu mucizevi icat, Amerika kıtasında gelişen büyük uygarlıklar tarafından kullanılmamıştır. Pekala, neden?
İşte bu sorunun karşılığı, o dönemki şartlarda ve bu toplumların hayat biçimlerinde gizli…
Tekerleğin icadı, insanlık tarihinin kıymetli bir dönüm noktasıdır.
Mezopotamya’da ortaya çıkan bu buluş, binlerce yıl boyunca medeniyetlerin gelişimini hızlandırdı. Fakat Aztekler, İnkalar ve Mayalar üzere büyük Amerikan uygarlıkları, tekerleği icat etmediler. Bunun sebebi, onların bu icada gereksinim duymamış olmalarıdır.
Bu toplumlar, hayvan gücüyle taşınabilecek araçlara sahip değillerdi. Örneğin Avrasya’da; atlar, öküzler ve inekler, tekerlekli araçları çekebilecek güce sahipti.
Ancak Amerika kıtasında bu türlü hayvanlar yoktu. Lamalar, yük taşımada tesirli olsalar da tekerlekli araçlar için uygun değildiler. Bu nedenle bu toplumlar, tekerleği kullanmayı düşünmemiş olabilirler.
Amerikan kıtasındaki coğrafik şartlar da tekerleğin icat edilmemesinde kıymetli bir rol oynadı.
İnka Yolu üzere yollar, dağlık And Dağları’nda yer alıyordu ve tekerlekli araçlar için uygun değildi. Yollar, basamaklarla ve asma köprülerle doluydu ki bu da tekerlek kullanımını neredeyse imkânsız hâle getiriyordu.
Mayalar ve Aztekler ise daha çok yaya yolları ve su yollarını kullandılar. Bilhassa Aztekler, Tenochtitlan üzere büyük kentlerine kanolarla ulaşmayı tercih ediyorlardı. Bu şartlar altında tekerlekli araçlara muhtaçlık duyulmadı.
Avrupalılar Amerika kıtasına geldikten sonra tekerlek bu topraklarda da yaygınlaştı.
Ancak bu değişim çabucak olmadı. Tekerleğin kullanımı, klâsik yollarla uzun bir mühlet devam etti. Bugün bile, Yucatán Yarımadası’nın birtakım bölgelerine araçla ulaşmak mümkün değildir ve Machu Picchu üzere yerler hala yalnızca yürüyerek ziyaret edilebilir.
Aztekler, İnkalar ve Mayalar tekerleği icat etmemiş olsalar da bu onların gelişmiş medeniyetler kurmalarına engel olmadı.
