Günlük hayatın koşuşturmacasında bile diğerlerine karşı nazik ve şefkatli olmayı unutmuyoruz. Lakin tıpkı itinası kendimize göstermek birçok vakit güç olabiliyor. Bunun sebebi öz-şefkatten mahrum olmamız olabilir.
Öz-şefkat, kişinin kendisine karşı anlayışlı, destekleyici ve nazik olma hüneridir. Kristin Neff’in öncülüğünde yapılan araştırmalara nazaran, öz-şefkat üç temel bileşenden oluşur:
Kendine Nazik Olmak: Kusurlarımızı ve eksikliklerimizi kabul ederek kendimize karşı sert olmaktan kaçınmak. Bu, içsel diyalogumuzda nazik ve destekleyici bir lisan kullanmak manasına gelir.
Ortak İnsanlık Hissi: Kusurlarımızın ya da zorluklarımızın sırf bizim başımıza gelmediğini, herkesin vakit zaman zorlandığını kabul etmek. Bu, kişinin izolasyon hissini azaltır.
Mindfulness (Bilinçli Farkındalık): Hislerimizi bastırmak ya da abartmak yerine, onları istikrarlı bir biçimde kabul etmek. Bu, kendimize karşı objektif ve tarafsız kalmamıza yardımcı olur.
Öz-Şefkatin Ruhsal Faydaları
Öz-şefkat, kişinin gerilimle başa çıkma marifetini geliştirir ve duygusal zorluklar karşısında daha dirençli olmasını sağlar. Araştırmalar, öz-şefkat pratiği yapan şahısların daha düşük düzeylerde anksiyete ve depresyon yaşadıklarını göstermektedir. Ayrıyeten, bu bireyler daha yüksek bir hayat memnuniyetine sahiptirler.
Kendilik Algısını Güçlendirme: Öz-şefkat, kişinin özgüvenini artırabilir, zira birey, kendisine karşı nazik ve anlayışlı olduğunda, içsel tenkidin yıkıcı tesirinden kurtulabilir. Bu, kişinin kendine olan inancını ve kendilik algısını güçlendirir.
Duygusal Güzelleşme: Öz-şefkat, duygusal yaraların düzgünleşmesini hızlandırır. Kişi, güç vakitlerinde kendisini desteklerse, düzgünleşme süreci daha az sancılı olabilir.
Empatiyi Artırma: Öz-şefkat geliştikçe, kişi diğerlerine karşı daha empatik ve anlayışlı olur. Zira kendimize karşı nazik olmayı öğrendiğimizde, diğerlerinin da zorluklar yaşadığını kabul ederiz.
Öz-Şefkati Geliştirme Yolları
Kendi Kendinize Konuşma Biçimini Değiştirin: Kendinizle olan diyalogunuza dikkat edin. Kendinizi eleştirmek yerine, destekleyici ve nazik bir lisan kullanın. Örneğin, “Bu sıkıntı bir durum fakat herkes bazen zorlanır. Kendime karşı daha nazik olabilirim” diyebilirsiniz.
Mindfulness Pratiği Yapın: Hislerinizi bastırmak yerine onları olduğu üzere kabul edin. Olumsuz hislerle yüzleşmek güç olabilir, fakat bu hislerin süreksiz olduğunu hatırlamak kıymetlidir.
Kendinize Vakit Ayırın: Öz-şefkatin en kıymetli bileşenlerinden biri, kendinize bakım yapma alışkanlığı kazanmaktır. Bu, dinlenme, meditasyon yapma ya da sevdiğiniz bir aktiviteye vakit ayırma formunda olabilir.
Meditasyon ve Yoga: Öz-şefkati geliştirmek için meditasyon ve yoga üzere farkındalık artırıcı pratikler yararlı olabilir. Bu pratikler, kendinize odaklanmanıza ve duygusal dengeyi sağlamanıza yardımcı olabilir.
Öz-şefkat, yalnızca kişinin kendine karşı nazik olması manasına gelmez; tıpkı vakitte ömrün zorluklarına karşı daha dirençli ve empatik olmayı da içerir. Kendimize şefkatle yaklaştığımızda, hayatımızdaki gerilimi azaltabilir, duygusal sıhhatimizi güzelleştirebilir ve diğerlerine karşı daha anlayışlı olabiliriz.
Uzman Klinik Psikolog İlkay Kılıçarslan Çetintaş
